معرفی انواع ماشین تراش به همراه ویژگیهای آنها
از ماشینهای تراش برای حذف مواد اضافی از قطعه کار استفاده میشود تا به قطعه کار شکل و اندازه دلخواه بدهد. از دستگاه تراشکاری به صورت گسترده در صنعت و ماشینسازی استفاده میشود.
در ادامه مقاله، انواع دستگاه تراش به همراه ویژگیهای هر یک آورده شده است.
- ماشین تراش مرکزی یا موتوری:
دستگاههای تراش مرکزی یا تراش موتوری، پرکاربردترین نوع ماشین تراشکاری هستند و غالباً در هر کارگاه صنعتی وجود دارند. عملیاتی مانند روتراشی، شیار زنی، آج زنی، رزوهکاری و … با ماشین تراشهای مرکزی یا موتوری انجام میشود. این دستگاه دارای کلیه قطعات اصلی از قبیل سر (پیشانی)، مجموعه مرغک، بستر (میز) و … میباشد. قسمت سر این ماشین تراش، محکم و مجموعه مرغک آن متحرک است که بیشتر برای انجام عملیاتی مانند آج زنی استفاده میشود. این دستگاه با ساز و کار باردهی خود، به آسانی در دو جهت طولی و عرضی کار میکند. ماشین تراش مرکزی توسط مکانیزم چرخ دنده یا مکانیزم قرقره حرکت میکند. سه نوع مکانیزم محرک در این ماشین وجود دارد که عبارتند از: محرک تسمهای، محرک موتوری و نوع کاهنده.
- ماشین تراش با سرعت بالا:
ماشینهای تراش با سرعت بالا که به عنوان دستگاه چوب تراش نیز شناخته میشوند، با سرعت های بالا از 1200 تا 3600 دور در دقیقه کار میکنند. مجموعه مرغک این ماشین با سرعت خیلی زیادی میچرخد. این ماشین نیز دارای سر و مرغک است، اما مکانیزم باردهی مرکزی یا تراش مانند ندارد و باردهی در آن به صورت دستی انجام میشود. ماشین تراشهای با سرعت زیاد معمولاً برای تراشکاری، مرکزکَنی، پرداخت و تراش چوب استفاده میشوند.
- ماشین تراش وینچ و برجک:
ماشین تراشهای وینچ و برجک در سِری سازی استفاده میشوند و نوع توسعه یافتهی ماشین تراش موتوری هستند. در مواردی که از ماشینهای سری تراش و برجک برای انجام توالی عملیات بر روی قطعه کار استفاده میشود، هیچ عملیات دیگری روی این دستگاه انجام نمیشود. در این ماشین به جای دستگاه مرغک، از برجکی شش ضلعی استفاده شده است که در آن عملیاتهای متعدد (تراشکاری، روتراشی، بورینگ، برقوزنی و…) به ترتیب پس از چرخاندن برجک پس از هر عملیات، بدون نیاز به تغییر ابزار دستی انجام میشود. از آنجایی که در این ماشینها، سه ستون ابزار گنجانده شده است، بنابراین فضای کف بزرگتری را نسبت به سایر دستگاههای تراش اشغال کرده است. از ماشینهای تراش وینچ و برجک صرفاً جهت کارهای بزرگ استفاده میشود.
- ماشین گرد تراش ابزار سازی:
این دستگاه تا سرعت 2500 دور در دقیقه کار میکند. قطعات این دستگاه تقریباً مشابه با ماشین تراش موتوری است، ولی با دقت بالاتری ساخته شده است. از این ماشین تراش برای کارهای حساس با میزان خطای بسیار کوچک، مانند عملیاتهای سنگزنی و ابزارسازی استفاده میشود.
- ماشین تراش رومیزی:
این دستگاه بر روی میز نصب میشود. این ماشین تراش دارای ابعاد بزرگی نیست و جهت کارهای دقیق و کوچک استفاده میشود. قطعات این ماشین همانند، ماشین تراش موتوری و ماشین تراش با سرعت بالا است.
- ماشین تراش اتوماتیک:
از دستگاه تراش خودکار (اتوماتیک)، جهت تولیدات انبوه استفاده میشود. در این ماشین نیازی به تغییر ابزار به صورت دستی نیست، زیرا به صورت خودکار تغییر میکند. مزیت این دستگاه این است که، به اپراتور اجازه میدهد در یک زمان، بیشتر از 4 الی 5 ماشین را مدیریت و کنترل کند. ماشین تراشهای اتوماتیک دارای سرعت بالا و مخصوص کارهای سنگین هستند.
- ماشین تراش با کاربرد خاص:
ماشینهای تراش تخصصی، گستره خاصی از عملیات را انجام میدهند، که با ماشینهای استاندارد و سایر ماشینها قابل انجام نیستند. این دستگاه جهت تولید قطعات یکسان بزرگ و سنگین شناخته میشود. برخی از نمونههای تراش تخصصی عبارتند از: تراشهای عمودی، تراشهای چرخی، تراشهای نوع T (تی تایپ)، تراشهای چند محوره، تراش های تولیدی، تراشهای کپی و … .
. از ماشین تراشهای چرخی، برای ماشین کاری میله های ریلی و تراشکاری رزوهها روی چرخهای لوکوموتیو استفاده میشود.
. تراش نوع T، برای ماشینکاری روتورهای موتور جِت استفاده میشود. محور بستر (میز) دستگاه با محور شفت اصلی سر (پیشانی) دستگاه، زاویه قائمه دارد و شکل حرف T را تشکیل میدهد.
- ماشین تراش CNC:
تراش CNC، مخفف عبارت Computer Numerical Control به معنی کنترل عددی رایانهای است. ماشین تراش CNC، به دلیل عملکرد سریع و دقیق، بسیار مورد استفاده قرار میگیرد و یکی از پیشرفتهترین انواع تراشهای موجود در صنعت و ماشین سازی به حساب میآید. ماشین تراش CNC، از یک برنامه کامپیوتری برای کنترل دستگاه استفاده میکند. زمانیکه برنامه در رایانه برنامهریزی شد، ماشین با سرعت و دقت بسیار بالایی شروع به اجرا میکند. حتی پس از اجرای عملیاتهای مختلف، دستگاه میتواند بدون تغییر کد، مجدداً شروع به کار نماید. پس از نصب و راه اندازی اولیه دستگاه، کارگران (اپراتورهای) نیمه ماهر نیز میتوانند به راحتی با آن کار کنند. دستگاه CNC، به دلیل سرعت و دقت بالا، برای تولید با تیراژ بالا مناسب است. قطعات ساخته شده توسط این ماشین تراش، از نظر تلورانس ابعادی دقیق هستند.
مزایای پردازش تراش CNC:
. برای تولیدات حجم انبوه، که غالباً در حال تغییر هستند، مناسب است.
. با ماشین CNC، مدت زمان نصب و پردازش را میتوان کاهش داد.
. به دلیل طراحی بهینه، دارای سرعت برش و باردهی بالا و هزینهی پایینتر، نسبت به سایر ماشینها است.
. محصول خوب و با قابلیت اطمینان بالایی است.
. میتوان از تلف شدن زمان زیاد، پیش از انجام کار جلوگیری کرد.
. میتوان هزینههای بازرسی محصول را کاهش دهد.
. اپراتور نیازی به داشتن اطلاعات و دانش پیشرفته و بالایی ندارد.
. این ماشین میتواند از بهکار بردن قالبها، ابزار و وسایل خاص جلوگیری کند و به طبع آن، در زمان پردازش صرفه جویی نماید.